Tu Hội Thừa Sai Chúa Giêsu
Thư số 159 / Năm XIII
* * *
LÁ THƯ ANH TỔNG PHỤ TRÁCH
Tháng 12/ 2023
-------------
TỪ TÍNH ĐỒNG NGHỊ, QUYỀN BÍNH ĐỂ PHỤC VỤ.
Daniela Leggio
Phan Rang, ngày 20.11.2023
Thưa quý Anh Linh Mục,
Toàn thể anh chị em TSCG quý mến,
Nguyện xin ân sủng Đức Giêsu Kitô - Chúa chúng ta, Tình yêu của Chúa Cha và ơn thông hiệp của Chúa Thánh Thần ở cùng tất cả anh chị em.
Tháng 12. Chúng ta đã bước qua Mùa Vọng để chuẩn bị tâm hồn đón nhận hồng ân Niềm Vui cứu độ nhân dịp kỷ niệm Chúa Giáng Sinh. Xin anh chị em sốt sắng tham dự các bước hướng dẫn của Mẹ Giáo Hội qua Phụng Vụ thánh mỗi ngày.
Tháng này, Anh Hai mời anh chị em tiếp tục học hỏi bài thuyết trình của chị Daniela Leggio.Tiếp theo và hết.
3. Sự hiệp thông không phải là tính đồng nghị, nhưng giả thiết là trước đó phải có tính đồng nghị rồi. Đối với tôi, dường như đây là hai kinh nghiệm bổ sung cho nhau: Giáo hội, được hiểu là dân Chúa, thể hiện và thực hiện tính hiệp thông của mình bằng cách cùng nhau bước đi, tích cực tham gia vào sứ vụ rao giảng Tin Mừng. Điều này không có nghĩa là giới thiệu tư tưởng về một Giáo hội hoạt động giống như một nền dân chủ và hơn nữa, ở đó, người ta đòi phải được tham gia. Gần đây, Đức Thánh Cha đã nói rõ ràng rằng thuật ngữ tính đồng nghị “không trình bày một phương pháp ít nhiều dân chủ hoặc thậm chí ít ‘dân túy’ hơn của Giáo hội, nó không phải là một kiểu tổ chức hay một dự án của con người nhằm tái tạo dân Chúa”17 .
Tính đồng nghị không đồng nghĩa với dân chủ. Đúng hơn đó là một sự chuyển động tuần hoàn, năng động để trao đổi với nhau, vì không ai có thể tự túc được. Thật vậy, chức năng ngôn sứ của toàn thể dân Chúa (trong đó có các mục tử) tương ứng với nhiệm vụ biện phân của các mục tử, nghĩa là từ những gì dân Chúa nói, các mục tử phải nắm bắt được những gì Thần Khí muốn nói với Giáo hội. Nhưng sự phân định phải bắt đầu từ việc lắng nghe này.
Còn những gì xảy ra trong các tu hội của chúng ta? Luật về các tu hội đời sống thánh hiến quy định rằng người ta không thể bầu chọn bề trên mà không có hội đồng, cũng không thể bầu hội đồng nếu không có bề trên, như vậy tái khẳng định rằng không thể chỉ có trách nhiệm cá nhân cũng như trách nhiệm tập thể, vì vậy những người được mời gọi đưa ra quyết định không thể làm được nếu không lắng nghe người khác trước để qua họ mà nhận ra các chỉ dẫn của Chúa Thánh Thần.
Chúng ta có thể hiện đầy đủ tính năng động của việc quản trị này không? Hay chúng ta biến hội đồng thành một cơ quan duy nhất ra quyết định, mà phớt lờ trách nhiệm cá nhân của những người mà chúng ta buộc phải lắng nghe ý kiến của họ? Hay chúng ta biến vị phụ trách thành người quyết định bằng cách đề xuất các động lực trong mối quan hệ với hội đồng mà không có đối thoại thực sự nào? Và trong mọi trường hợp, chúng ta có sẵn sàng nhìn nhận rằng toàn thể cộng đoàn được mời gọi sống vòng tuần hoàn này không bao giờ được bỏ mặc mọi thứ như hiện nay, bởi vì đó là một hoạt động sống còn và vì vậy có khả năng tạo ra cái mới của Thần Khí? Các tình huống có thể tạo điều kiện cho tính năng động này là gì? Và nếu không có, liệu chúng ta có sẵn sàng để tạo ra chúng, vì tin chắc rằng nó hoàn toàn cần thiết cho đời sống cộng đoàn của chúng ta, cho Giáo hội, và cho mọi người?
4. Tính đồng nghị bao hàm sự đa dạng, bởi vì con người đang trên đường không phải là một thực tại đồng nhất, mà đúng hơn đòi hỏi phải đương đầu với những vấn đề, ngôn ngữ và cách thức khác nhau để giải quyết thực tế. Các tổ chức quốc tế biết rõ điều này: nền văn hóa mà chúng ta đang sống, mối quan hệ với lịch sử và kinh nghiệm sống là nền tảng để sống ơn gọi, nhưng chúng có thể tạo ra sự khác biệt. Cụ thể, một chế độ hoặc cách tiếp cận phù hợp với Hoa Kỳ không phù hợp với Albania. Chỉ dưới ánh sáng của sự cân nhắc này, chúng ta mới có thể nói rằng phải khởi đầu từ việc lắng nghe và phân định thì mới thể hiện được tính đồng nghị. Bởi vậy, lắng nghe những ý kiến khác biệt là cần thiết để căn cứ vào đó mà những người có trách nhiệm mới có thể quyết định. Vấn đề không phải là thực hiện một cuộc điều tra xã hội học để đưa ra dữ liệu phổ biến, mà mình phải thật tình đón nhận những cách tiếp cận khác nhau đối với câu hỏi của mỗi người và sau khi đã lắng nghe rồi mới đưa ra quyết định. Như Đức Thánh Cha nói, sự phân định này là điều làm cho một Thượng hội đồng trở thành một Thượng hội đồng thực sự, trong đó nhân vật quan trọng nhất – có thể nói – là Chúa Thánh Thần, chứ không phải là một nghị viện hay một cuộc khảo sát ý kiến, điều mà các phương tiện truyền thông có thể làm được”18.
Chính vì sự đa dạng bản thể học này mà chúng ta phải thấy rằng việc đối thoại đồng nghị đòi hỏi phải can đảm để nói cũng như để lắng nghe. Đức Thánh Cha Phanxicô nói trong “Niềm Vui Tin Mừng” rằng: Tôi cũng đặc biệt ủng hộ việc đối thoại và gặp gỡ. Đối thoại không phải là đàm phán. Đàm phán là cố gắng giành lấy 'miếng' nào đó của chiếc bánh chung. Ý tôi không phải thế. Nhưng là tìm kiếm lợi ích chung cho tất cả mọi người. Cùng nhau thảo luận, cùng nhau nghĩ ra những giải pháp tốt nhất cho tất cả. Nhiều khi gặp chuyện mâu thuẫn. Xung đột nảy sinh trong đối thoại: điều đó là hợp lý và có thể đoán trước được. Và chúng ta không nên sợ hãi hay phớt lờ nó mà hãy chấp nhận nó. “Đó là sự sẵn sàng đối mặt trực tiếp với xung đột, giải quyết nó và biến nó thành một mắt xích trong chuỗi của một quá trình mới.”19 .
Vì thế, vấn đề không phải là tham gia vào một cuộc tranh luận mà trong đó một ai đó cố gắng phát biểu đúng thay cho những người khác hoặc chống lại quan điểm của họ bằng những lập luận áp đảo, nhưng là bày tỏ sự tôn trọng đối với những phát biểu mà một người cho rằng mình được Chúa Thánh Thần gợi ý nhằm giúp cho cộng đoàn phân định, đồng thời cởi mở để nắm bắt những gì mà những người khác cũng được cùng một Thánh Thần linh hứng 'vì lợi ích chung'20 và sẵn sàng từ bỏ niềm xác tín của riêng mình vì lẽ điều chúng ta cùng hợp tác xây dựng chắc chắn là điều tốt đẹp nhất.
Nhưng để trải nghiệm tất cả những điều này, có một chiều kích thiết yếu và cấu thành: đó là sự tự do. Sự tự do nội tâm của những người được mời gọi bày tỏ quan điểm riêng ngay cả khi họ biết điều mình nói khác với số đông. Nhưng những người được yêu cầu lắng nghe cũng phải có tự do nội tâm để không phê phán hay có thành kiến là điều rất tệ hại. Tôi thấy điều Đức Thanh Cha nói mang tính biểu tượng: “Sau Mật nghị cuối cùng, thảo luận về gia đình, một hồng y đã viết thư cho Cha nói rằng: thật đáng tiếc là một số hồng y đã không có can đảm để nói một số điều vì sự tôn trọng đối với Đức Thánh Cha. "Điều này không tốt, đây không phải là tính đồng nghị," Đức Phanxicô khuyên nhủ, "bởi vì quý vị phải nói tất cả những gì quý vị cảm thấy phải nói nhân danh Chúa: không có sự tôn trọng theo kiểu loài người, không có sự hèn nhát. Đồng thời, người ta phải khiêm tốn lắng nghe và hoan hỉ đón nhận những gì anh em của mình nói'. Ngài giải thích “Với hai thái độ này, người ta mới thực hành tính đồng nghị.”21
Tôi tự hỏi liệu quý vị đã có những tâm sự tương tự như của Đức Thánh Cha chưa, khi có ai nói với quý vị rằng vì tôn trọng, hoặc thường xuyên hơn là do sợ... quan điểm... của quý vị mà họ im lặng. Nếu quý vị chưa có những tâm sự tương tự, xin cho phép tôi nói với quý vị rằng... những khoảng lặng này tồn tại và cũng thường xuyên xảy ra trong các cộng đoàn của chúng ta là vì chúng ta thường chấp nhận sự thiếu tự do vì những động lực khác nhau tác động. Ví dụ, trong một vài cảnh ngộ, mối quan hệ với bề trên khiến quý vị cảm thấy không thoải mái khi bày tỏ các quan điểm khác nhau. Hoặc cũng có thể một điều sai lầm xảy ra ở nơi khác, đó là người ta né tránh các cơ hội xung đột vì nghĩ sai về tình huynh đệ, bởi vì khi đó sự khác biệt vẫn còn đó và trở nên nguyên nhân gây chia rẽ.
Ở đây chúng ta đề cập đến một trong những tiêu điểm của việc đào tạo trong các tu hội của chúng ta: liệu việc đào tạo của chúng ta có giúp hướng tới sự tự do nội tâm cho phép chúng ta sống thời đại của mình một cách có trách nhiệm hay không, hay đó là một chương trình đào tạo giữ chúng ta trong một hốc an toàn khỏi phải đối diện với những người có quan điểm khác với mình hoặc tệ hơn nữa, điều đó mang lại cho chúng ta những điều chắc chắn khiến chúng ta không thể lắng nghe và đối mặt với sự đa dạng?
Rõ ràng tự do không phải là làm những gì mình muốn, mà phải thực sự là chính mình, đồng thời nhận thức nơi bản thân luôn có những điều không thoải mái bên trong và bên ngoài; duy trì sự độc đáo có một không hai của chúng ta, mong muốn thực hiện cuộc sống mình cách hiệu quả và vui tươi, theo ý Chúa dành mỗi người; đồng thời sẵn sàng khám phá và đón nhận sự độc đáo ấy nơi người khác, và sẵn sàng thay đổi, để thực hiện các bước khác với những gì chúng ta nghĩ, với niềm xác tín rằng mối quan hệ cũng không ngừng giúp chúng ta ý thức về bản thân, về sự hiện hữu của mình và chỉ ra các con đường sứ mệnh; không để cho cảm giác mình được yêu thương, ý thức về vị trí của mình trong thế giới và trong Giáo hội lệ thuộc vào những cảm nghĩ của người khác về mình hay do thiện ý mà có được, nhưng luôn kiên vững trong Tình yêu nhưng không của Chúa Cha, một tình yêu luôn đi trước và đồng hành với chúng ta, bỏ lại sau những gánh nặng vô ích và vui vẻ chấp nhận sự thật này là tương quan với những người khác giúp chúng ta sống trong hòa bình.
Như Đức Thánh Cha Phanxicô nói: “Tự do có nghĩa là có thể suy nghĩ về những gì chúng ta làm, có thể đánh giá điều gì tốt và điều gì xấu, đây là những loại hành vi dẫn đến sự phát triển; nó có nghĩa là luôn chọn điều tốt. Chúng ta hãy tự do làm điều thiện. Và trong việc này, đừng sợ lội ngược dòng, ngay cả khi điều đó không dễ dàng! Luôn được tự do lựa chọn điều tốt đẹp là một nhu cầu nhưng nó sẽ khiến bạn trở thành những người có nghị lực, có thể can đảm và kiên nhẫn (parrhesia và ypomoné ) đương đầu với cuộc sống, với con người "22
Thế nhưng, sự tự do này chỉ có thể mang giá trị tin mừng nếu được kết hợp với từ sự thật. Vì chính sự thật giải thoát chúng ta (Ga 8:32). Tuy nhiên, chúng ta phải hiểu sự thật này là gì, sự thật trọn vẹn là chính Đức Kitô mà mỗi người nam nữ đều dự phần, để họ trở thành người tìm kiếm và là chứng nhân cho Người.
Có điều là sự thật trực tiếp đối lập với dối trá, nên buộc chúng ta không được nói dối, nhưng cũng không được chỉ nói một phần sự thật bởi vì đây cũng là một cái bẫy mà chúng ta có nguy cơ mắc vào. Tất nhiên chúng ta không thể là người chỉ nói một phần sự thật nhắm lừa dối người khác. Đúng một nửa là một hình thức khác của dối trá ... Một lần nữa: điều đó đòi chúng ta phải trung thực trong cuộc sống, để qua lời nói và hành động của chúng ta người ta có thể biết chúng ta là ai, chúng ta đang tin vào ai, chúng ta đang suy nghĩ gì.
Nội dung của từ sự thật này do tiếng La-tinh veritas, có nghĩa là một lời khẳng định của một ai đó phù hợp với thực tế.
Nhưng sự thật cũng còn có một ý nghĩa khác nữa mà thuật ngữ aletheia trong tiếng Hy Lạp mang lại cho chúng ta, giúp cho cái nhìn của chúng ta được phong phú hơn, sâu sắc hơn. Sự thật (= aletheia) có nghĩa là 'vứt bỏ bức màn che'. Và thật tuyệt vời vì đó là một món quà bất ngờ Chúa ban cho chúng ta. Sự thật là thứ quý vị khám phá ra: bạn mở nắp ra để xem bên dưới có gì. Có thể đó không phải là điều bạn nghĩ, có thể không phải là điều bạn muốn, có thể nó buộc bạn phải thay đổi, có thể nó khiến bạn khó chịu, có thể khó chấp nhận nó, có thể nó làm bạn đau đớn. Nhưng đó là những gì được trao lại cho bạn để bạn có thể cùng với mọi người bước đi trong điều thiện và vì điều thiện. Để theo bước chân Thầy, chúng ta cần phải sẵn sàng đón nhận lời Người, cần phải cầu nguyện để loại bỏ sự kháng cự và các chọn lựa theo đường lối riêng của mình hầu có thể bước đi trên con đường của Người. Để lắng nghe Chúa Giêsu, Đấng mang lại sự thật, người ta phải có can đảm của sự thật.
Lời mời gọi chúng ta gửi cho nhau là hãy sống 'theo sự thật và trong tình bác ái, chúng ta sẽ lớn lên về mọi phương diện, vươn tới Đức Kitô vì Người là Đầu. Chính người làm cho các bộ phận ăn khớp với nhau và toàn thân được kết cấu vhặt chẽ, nhờ mọi thứ gân mạch nuôi dưỡng và mỗi chi thể hoạt động theo chức năng của mình. Như thế, Người làm cho toàn thân lớn lên và được xây dựng trong tình bác ái.'23 .
__________
Chú thích:
1 Đức Phanxicô, Diễn văn nhân dịp kỷ niệm 50 năm thành lập Thượng Hội đồng Giám mục, 17 tháng 10 năm 2015,
https://www.vatican.va/content/francesco/it/speeches/2015/october/documents/papa‐francesco_20151017_50‐ anniversario‐sinodo.html
2 Bộ Đời sống Thánh hiến và Tu đoàn Tông đồ, Phục vụ quyền bính và Vâng phục, 11 tháng 5 năm 2018
3 Mt 20,20-21: "Bấy giờ bà mẹ của các con ông Dê-bê-đê đến gặp Đức Giêsu, có các con bà đi theo; bà bái lạy và kêu xin Người một điều. Người hỏi bà: "Bà muốn gì?" . Bà thưa: “ Xin Thầy truyền cho hai đứa con tôi đây, một người ngồi bên hữu, một người bên tả Thầy trong Nước Thầy”.
4 Đức Phanxicô, Diễn văn nhân dịp kỷ niệm 50 năm thành lập Thượng Hội đồng Giám mục, ibid.
5 Đức Phanxicô, Năm Thánh Loại Trừ Xã Hội, 13 tháng 11, 2016: “Chúng ta hãy mở mắt ra nhìn Thiên Chúa, thanh tẩy con tim khỏi những biểu tượng lừa dối và sự sợ hãi, khỏi thần dữ và sự trừng phạt, biểu tượng của lòng kiêu hãnh và sợ hãi của loài người” .
6 Pl 2,6-7 “Người vốn dĩ là Thiên Chúa mà không nghĩ phải nhất quyết duy trì địa vị ngang hàng với Thiên Chúa, nhưng đã hoàn toàn trút bỏ vinh quang mặc lấy thân nô lệ,, trở nên giống phàm nhân sống như người trần thế.”
7 Mc 10,45 “Vì Con Người đến không phải để được người ta phục vụ, nhưng là để phục vụ và hiến mạng sống làm giá chuộc muôn người”.
8 Xem Mc 9,35; 10,43; Mt 20,26; 23,11; Lc 22,26-27
9 Đức Phanxicô, Thư gửi những người không tin, 4 tháng 9 năm 2013,
https://www.vatican.va/content/francesco/it/letters/2013/documents/papa‐francesco_20130911_eugenio‐ scalfari.html
10 Hc. Ánh Sáng muôn dân số 18: Để chăn dắt và phát triển Dân Thiên Chúa luôn mãi, Đức Ki-tô đã thiết lập các thừa tác vụ khác nhau trong Giáo Hội để mưu ích cho toàn Thân Mình. Thật vậy, khi đã được trao ban quyền bính thánh thiêng, các thừa tác viên phục vụ anh chị em mình để mọi người trong đoàn Dân Thiên Chúa đang thực sự hưởng nhận phẩm giá Ki-tô hữu, có thể đạt đến ơn cứu độ, nhờ cùng nỗ lực trong tự do và trật tự hướng về cùng một cứu cánh.
11 Phanxicô, Bài giảng tại nhà nguyện Thánh Matta, 10 tháng 1, 2017
12 Fabio Fiore, La crisi dell'autorità nel 900,
http://www.dircost.unito.it/dizionario/pdf/Fiore‐Autorita.pdf
13 Bộ Đời sống Thánh hiến và Tu đoàn Tông đồ, Rượu mới Bầu da mới, số. 41
14 Ủy ban Thần học Quốc tế, Tính đồng nghị trong Đời sống và Sứ mệnh của Giáo hội, số. 70
ttps://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/cti_documents/rc_cti_20180302_sinodalita_it.html
15 Giacomo Costa SJ, Fare sinodo il coraggio della fecondità, trong Aggiornamenti sociali https://www.aggiornamentisociali.it/articoli/fare‐sinodo‐il‐coraggio‐della‐fecondita
16 Phanxicô, Evangelii Gaudium, 24 tháng 11, 2013, n 120
17 Francesco, Videomessaggio in evente della Plenaria della Pontificia Commissione per l’America Latina, 24‐27 maggio 2022,
ttps://www.vatican.va/content/francesco/it/messages/pont‐messages/2022/documents/20220526‐ videomessaggio‐plenaria‐pcal.html
18 Đức Phanxicô, Diễn văn trước các tham dự viên Phiên họp khoáng đại của Bộ Giáo lý Đức tin, 22 tháng 1 năm 2022,
https://www.vatican.va/content/francesco/it/speeches/2022/january/documents/20220121‐plenaria‐ cdf.html
19 Francesco, Incontro con i rappresentanti del V convegno nazionale della Chiesa Italiana, ngày 10 tháng 11 năm 2015, trong:
https://www.vatican.va/content/francesco/it/speeches/2015/november/documents/papa‐ francesco_20151110_firenze‐convegno‐chiesa‐italiana.html
20 1 Cor 12,7: “Thần Khí tỏ mình ra nơi mỗi người một cách, là vì lợi ích chung”.
21 Francesco al sinodo, trên Archivio radio vaticana, ngày 6 tháng 10 năm 2014,
http://www.archivioradiovaticana.va/storico/2014/10/06/francesco_al_sinodo_lavorare_con_franchezza_e_umilt%C 3%A0_per_il_bene/it‐1107967
22 Đức Phanxicô, Diễn văn trước học sinh các trường do Dòng Tên điều hành ở Ý và Albania, 7 tháng 6 năm 2013,
https://www.vatican.va/content/francesco/it/speeches/2013/june/documents/papa‐francesco_20130607_scuole‐esuiti.html
23 Êph. 4:15-16
Lm. DoanVinh chuyển ngữ
========
Tu Hội Thừa Sai Chúa Giêsu
