Tu Hội Thừa Sai Chúa Giêsu
Thư số 149 / Năm XIII
* * *
LÁ THƯ ANH TỔNG PHỤ TRÁCH
Tháng 02/ 2023
-------------
TÔNG HUẤN
GAUDETE ET EXSULTATE
VỀ ƠN GỌI NÊN THÁNH TRONG THẾ GIỚI NGÀY NAY
Phan Rang, ngày 20.01.2023
Thưa quý Anh Linh Mục,
Toàn thể anh chị em TSCG quý mến,
Nguyện xin ân sủng Đức Giêsu Kitô - Chúa chúng ta, Tình yêu của Chúa Cha và ơn thông hiệp của Chúa Thánh Thần ở cùng tất cả anh chị em.
Từ tháng này, Anh Hai mời anh chị em bắt đầu học hỏi về Tông Huấn “Gaudete et Exultate – Các con hãy vui mừng và hân hoan” về ơn gọi nên thánh trong thế giới ngày nay. Đây là một Tông Huấn đã được ban hành từ năm 2018. Tuy nhiên vì nhiều văn kiện khác dồn dập, nên chúng ta đã lãng quên. Năm nay, Anh quyết định để anh chị em cùng học hỏi Tông huấn này vì Ngài gợi ra cho chúng ta những chỉ dẫn rất sâu sắc, thực tế vừa nhẹ nhàng vừa có sức thuyết phục, khích lệ mọi người tín hữu chúng ta ý thức hơn về ơn gọi nên thánh; đồng thời khích lệ chúng ta nỗ lực để nên thánh trong bối cảnh của thế giới kỹ thuật số, hưởng thụ và loại trừ hiện nay.
Tông huấn được Đức Thánh Cha ký ngày 19 tháng Ba 2018, lễ kính thánh Giuse, năm thứ 6 trong triều giáo hoàng của ngài. Tông huấn này không phải là tài liệu học thuật hay tín lý. Mục tiêu là “lặp lại lời mời gọi nên thánh trong bối cảnh của thời đại của chúng ta”. Tông huấn gồm 177 số, chia làm 5 chương:
Chương 1: Lời mời gọi nên thánh
Tóm lược: Có nhiều loại thánh. Ngoài các vị thánh được Giáo hội chính thức nhìn nhận, nhiều người bình thường mà các sách lịch sử không nói đến nhưng đã góp phần quyết định làm cho thế giới thay đổi. Các vị ấy gồm nhiều chứng nhân Kitô giáo chịu tử đạo - một đặc điểm của thời đại chúng ta. “Mỗi vị thánh có một sứ mệnh, được Chúa Cha hoạch định để phản chiếu và thể hiện, vào một thời điểm cụ thể trong lịch sử, một khía cạnh nhất định của Tin Mừng”. Nên thánh là sống các mầu nhiệm cuộc đời của Chúa Kitô, “mãi chết đi và sống lại với Người” và thể hiện lại các khía cạnh trong đời sống trần thế của Người: gần gũi với những người bị bỏ rơi, sống nghèo,yêu thương tự hiến chính mình.
“Hãy để Chúa Thánh Thần gầy dựng nơi anh chị em mầu nhiệm cá nhân này để phản chiếu Chúa Giêsu Kitô trong thế giới ngày nay”, trong một sứ mạng xây dựng vương quốc của tình yêu, công lý và hoà bình.
Sự thánh thiện cũng đa dạng như nhân loại; Chúa đã dành cho mỗi tín hữu một con đường riêng, không phải chỉ là giáo sĩ, tu sĩ, hay những người sống đời chiêm niệm. Tất cả chúng ta đều được mời gọi nên thánh, bất kể chúng ta giữ vai trò gì, “bằng cách sống cuộc đời mình với tình yêu thương và làm chứng tá”, và trong việc trở về với Thiên Chúa mỗi ngày.
Sự thánh thiện là khuôn mặt có sức lôi cuốn nhất của Hội Thánh. Nhưng ngay cả bên ngoài Giáo hội Công giáo và trong những bối cảnh rất khác nhau, Chúa Thánh Thần cũng cho thấy “những dấu chỉ của sự hiện diện của Người để trợ giúp những người bước theo Đức Kitô”. Thánh Gioan Phaolô II nhắc nhở chúng ta rằng “hành động làm chứng cho Chúa Kitô đến đổ máu mình đã trở thành một di sản chung của người Công giáo, Chính thống giáo, Anh giáo và Tin Lành”. Trong buổi cử hành đại kết tại Đấu trường Colosseum Roma vào dịp Đại Năm Thánh 2000, ngài tuyên bố rằng tử đạo là “một di sản có tiếng nói còn mạnh hơn những gì gây chia rẽ”.
Đôi khi, cuộc sống gửi đến cho chúng ta những thách đố lớn. Qua những thách đố ấy, một lần nữa Chúa mời gọi chúng ta hoán cải để làm cho ân sủng của Ngài rõ nét hơn trong cuộc đời chúng ta “hầu chúng ta được thông phần vào sự thánh thiện của Ngài” (Dt 12,10). Có những lúc khác, chúng ta chỉ cần tìm một cách hoàn hảo hơn để làm những gì chúng ta đang làm. Khi Đức hồng y Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thuận ở trong tù, ngài đã không chịu bỏ phí thời gian để chờ đợi ngày mình được trả tự do; nhưng đã chọn “sống giây phút hiện tại, tràn ngập tình yêu”. Ngài quyết định: “Tôi sẽ sống giây phút hiện tại mỗi ngày; tôi sẽ làm những công việc bình thường một cách phi thường”.
Trong nhiều hình thức chứng nhân, Đức Thánh Cha nhấn mạnh đến “thiên tư của người phụ nữ”, được biểu lộ trong nhiều cung cách nên thánh của các vị thánh nữ nổi tiếng. Đức Thánh Cha kể tên một vài vị: Thánh Hildegard thành Bingen, Thánh Bridget, Thánh Catarina Siêna, Thánh Têrêsa Avila, Thánh Têrêsa thành Lisieux. Và còn biết bao phụ nữ khác, “chẳng ai biết và hay bị quên lãng”, mỗi người theo cách của mình, đã nâng đỡ và biến đổi các gia đình và các cộng đoàn nhờ sức mạnh chứng tá của họ.
Sự thánh thiện lớn lên qua những thách đố lớn lao, cũng như qua những cử chỉ nhỏ bé: không đơm điều đặt chuyện, kiên nhẫn lắng nghe trong yêu thương, nói lời tử tế với một người nghèo.
Sự thánh thiện gìn giữ chúng ta trung tín với nội tâm sâu thẳm của mình, giải thoát chúng ta khỏi mọi hình thức nô lệ và mang lại hoa trái cho thế giới. Sự thánh thiện không làm cho chúng ta kém là người hơn, vì đó là một cuộc gặp gỡ giữa sự yếu đuối của chúng ta và quyền năng ân sủng của Thiên Chúa. Nhưng chúng ta cần có những giây phút ở một mình và thinh lặng trước mặt Thiên Chúa, để đối mặt với chính bản thân chúng ta và để cho Chúa bước vào.
Bản văn:
1. “CÁC CON HÃY VUI MỪNG VÀ HÂN HOAN” [là câu] Chúa Giêsu nói với những người bị bách hại hoặc bị xỉ nhục vì Người (Mt 5:12). Chúa đòi hỏi mọi sự nơi chúng ta, và đổi lại Người ban cho chúng ta sự sống thật, là hạnh phúc mà vì nó chúng ta được dựng nên. Người muốn chúng ta thành những vị thánh chứ không phải chỉ hài lòng với một cuộc sống tẻ nhạt và tầm thường. Ơn gọi nên thánh hiện diện nhiều cách khác nhau ngay từ những trang đầu của Thánh Kinh. Chúng ta thấy điều ấy được diễn tả trong lời Chúa phán cùng ông Abraham: “Hãy đi trước mặt Ta, và hãy nên trọn lành” (St 17: 1).
2. Những điều sau đây không phải là một tiểu luận về sự thánh thiện, chứa đựng các định nghĩa và sự phân biệt hữu ích cho sự hiểu biết chủ đề quan trọng này, hoặc một cuộc thảo luận về các phương tiện thánh hoá. Mục tiêu khiêm tốn của tôi là tái đề nghị lời mời gọi nên thánh một cách thực tế cho thời đại của chúng ta, với tất cả những rủi ro, thách đố và cơ hội. Vì Chúa đã chọn mỗi người trong chúng ta “để nên thánh và trọn lành trước mặt Người trong tình yêu” (Eph 1: 4).
CHƯƠNG 1
ƠN GỌI NÊN THÁNH
CÁC THÁNH ĐANG KHUYẾN KHÍCH VÀ ĐỒNG HÀNH VỚI CHÚNG TA
3. Thư gửi tín hữu Do Thái trình bày một số chứng từ khuyến khích chúng ta “kiên tâm chạy trong cuộc đua trước mặt chúng ta” (12: 1). Thư nhắc đến ông Abraham, bà Sara, ông Môsê, ông Giđeon và những người khác (x. 11:1-12:3). Trên hết, thư mời gọi chúng ta nhận ra rằng “một đám mây nhân chứng vĩ đại” (12: 1) thúc đẩy chúng ta không ngừng tiến bước hướng về mục tiêu. Những nhân chứng này có thể bao gồm các bà mẹ, các bà (nội ngoại) của chúng ta hoặc những người thân yêu khác (x. 2 Tm 1:5). Cuộc sống của họ có thể không phải lúc nào cũng hoàn hảo, nhưng ngay cả giữa những lỗi lầm và thất bại của họ, họ vẫn tiếp tục tiến bước và tỏ ra rất đẹp lòng Chúa.
4. Các thánh giờ đây sống trong sự hiện diện của Thiên Chúa nhưng vẫn duy trì mối dây yêu thương và hiệp thông của các ngài với chúng ta. Sách Khải Huyền chứng minh điều này khi nói về sự cầu bầu của các vị tử vì đạo: “Tôi thấy dưới bàn thờ, các linh hồn của những người đã bị giết vì Lời Chúa và vì chứng từ họ đã làm; họ kêu lớn tiếng rằng, ‘Lạy Chúa Tể chí thánh và chân thật, đến bao giờ Người mới xét xử?’” (6: 9-10). Mỗi người chúng ta có thể nói: “Được bao quanh, dẫn đầu và hướng dẫn bởi những người anh chị em của Thiên Chúa.... Tôi không cần phải vác một mình, thật ra, tôi không bao giờ có thể vác một mình. Tất cả các thánh của Thiên Chúa đều ở đó để bảo vệ tôi, để nâng đỡ tôi và cõng tôi” [1].
5. Các tiến trình phong chân phước và phong thánh công nhận những dấu chỉ về đức tính anh hùng, việc hy sinh mạng sống của một người trong việc tử vì đạo, và những trường hợp nào đó mà đời sống không ngừng được hiến cho tha nhân, thậm chí cho đến khi chết. Điều này cho thấy việc noi gương Đức Kitô cách điển hình, một điều đáng cho các tín hữu ngưỡng mộ [2]. Chẳng hạn như, chúng ta có thể nghĩ đến Chân Phước Maria Gabriella Sagheddu, người đã hiến đời mình cho việc hiệp nhất của các Kitô hữu.
CÁC VỊ THÁNH “BÊN CẠNH NHÀ” CHÚNG TA
6. Chúng ta không cần chỉ nghĩ đến những vị đã được phong chân phước và phong thánh. Chúa Thánh Thần ban tràn đầy sự thánh thiện giữa dân thánh và trung tín của Thiên Chúa, vì “Thiên Chúa đã vui lòng làm cho những người nam nữ nên thánh và cứu họ, không phải như những cá nhân chẳng có liên hệ gì với nhau, mà như một dân có thể nhìn nhận Ngài trong chân lý và phụng sự Ngài trong sự thánh thiện” [3]. Trong lịch sử cứu độ, Chúa đã cứu một dân. Chúng ta không bao giờ hoàn toàn là chính mình trừ khi chúng ta thuộc về một dân. Đó là lý do tại sao không ai được cứu một mình, như một cá nhân cô lập. Trái lại, Thiên Chúa kéo chúng ta đến với Ngài, trong khi kể đến cả cơ cấu phức tạp của các mối liên hệ giữa các cá nhân trong cộng đồng nhân loại. Thiên Chúa muốn bước vào đời sống và lịch sử của một dân tộc.
7. Tôi thích chiêm ngưỡng sự thánh thiện hiện diện trong sự kiên nhẫn của dân Thiên Chúa: nơi những cha mẹ nuôi nấng con cái họ với tình yêu thương bao la, nơi những người nam nữ làm việc chăm chỉ để nuôi sống gia đình, nơi người bệnh tật, nơi các tu sĩ già cả mà không bao giờ mất nụ cười của họ. Trong sự kiên trì hàng ngày của họ, tôi thấy sự thánh thiện của Hội Thánh đang chiến đấu. Rất thường thì đó là một sự thánh thiện được tìm thấy nơi những người hàng xóm cạnh nhà chúng ta, là những người, đang sống giữa chúng ta, phản ảnh sự hiện diện của Thiên Chúa. Chúng ta có thể gọi họ là “giai cấp trung lưu của sự thánh thiện” [4].
8. Chúng ta hãy được khích lệ bởi những dấu chỉ của sự thánh thiện mà Chúa cho chúng ta thấy qua các phần tử khiêm tốn nhất của dân ấy, là dân “cũng chia sẻ chức năng ngôn sứ của Đức Kitô, khi truyền bá một chứng từ sống động cho Người, đặc biệt là bằng một đời sống đức tin và đức ái” [5]. Chúng ta nên kể đến sự thể là, như Thánh Têrêsa Bênêđicta Thánh Giá đề nghị, lịch sử thực sự được thực hiện bởi rất nhiều người trong họ. Khi chị viết: “Các nhân vật vĩ đại nhất của việc làm ngôn sứ và sự thánh thiện bước ra từ đêm tăm tối nhất. Nhưng phần lớn dòng hình thành của cuộc sống thần bí vẫn còn không thể thấy được. Chắc chắn những bước ngoặt quyết định nhất trong lịch sử thế giới đều được đồng xác định cách thực tế bởi những linh hồn không bao giờ được một sách lịch sử nào đề cập đến. Và chúng ta sẽ chỉ biết về những linh hồn ấy, mà chúng ta vẫn mắc nợ họ vì những bước ngoặt quyết định trong cuộc sống cá nhân của chúng ta, vào ngày mà tất cả những gì ẩn dấu đều được tỏ lộ” [6].
9. Sự thánh thiện là bình diện hấp dẫn nhất của Hội Thánh. Nhưng ngay cả bên ngoài Hội Thánh Công giáo và trong những hoàn cảnh rất khác nhau, Chúa Thánh Thần làm nổi bật “những dấu chỉ của sự hiện diện của Ngài, để giúp cho những người theo Đức Kitô” [7]. Thánh Gioan Phaolô II nhắc nhở chúng ta rằng “chứng nhân cho Đức Kitô phải chịu ngay cả việc đổ máu đã trở thành một gia sản chung của người Công Giáo, Chính Thống, Anh giáo và Tin Lành” [8]. Trong cuộc tưởng niệm đại kết cảm động được tổ chức tại Hý Trường (Colosseum) vào Đại Năm Thánh 2000, ngài đã tuyên bố rằng các vị tử đạo là “một di sản nói lên một cách mạnh mẽ hơn tất cả các nguyên nhân của sự chia rẽ” [9].
CHÚA MỜI GỌI
10. Tất cả điều này đều quan trọng. Tuy nhiên, với Tông Huấn này, tôi muốn nhấn mạnh cách chủ yếu đến lời mời gọi nên thánh mà Chúa nói với mỗi người trong chúng ta, lời mời gọi mà Người cũng nói, một cách cá nhân, với từng người: “Hãy nên thánh, vì Ta là thánh” (Lev 11:44 , xem 1 Phêrô 1:16). Công đồng Vaticanô II đã nói rõ điều này: “Được củng cố bởi rất nhiều phương tiện cứu rỗi lớn lao như thế, tất cả mọi tín hữu, bất kể ở điều kiện hay bậc sống nào đều được Chúa mời gọi – mỗi người theo cách của riêng mình - đến sự thánh thiện trọn lành như chính Đức Chúa Cha là Đấng trọn lành” [10].
11. Công Đồng nói, “Mỗi người theo cách riêng của mình”. Chúng ta không nên nản chí trước các mẫu gương thánh thiện có vẻ như không thể đạt được. Có một số chứng từ có thể hữu ích và gợi hứng cho chúng ta, nhưng không phải là để chúng ta sao chép, vì điều ấy thậm chí có thể dẫn chúng ta đi sai con đường riêng mà Chúa có ý dành cho chúng ta. Điều quan trọng là mỗi tín hữu nhận ra con đường riêng của chính mình, là họ nói lên những điều tốt nhất của chính mình, những hồng ân cá nhân nhất mà Thiên Chúa đã đặt trong lòng họ (xem 1Cr 12:7), thay vì vô vọng cố gắng bắt chước một điều gì đó không dành cho họ. Tất cả chúng ta đều được mời gọi làm nhân chứng, nhưng có nhiều cách thực tế để làm nhân chứng [11]. Thật vậy, khi nhà thần bí vĩ đại, Thánh Gioan Thánh Giá, viết Ca Khúc Tâm Linh (Spiritual Canticle) của mình, ngài thích tránh tất cả những quy tắc cứng rắn và chặt chẽ. Ngài giải thích rằng các vần thơ của ngài được sáng tác để có thể hữu ích cho mọi người, mỗi người “theo cách của riêng mình” [12]. Vì sự sống của Thiên Chúa được truyền đạt “cho một số người theo cách này và cho những người khác theo cách khác” [13].
12. Bằng những hình thức khác nhau này, tôi cũng nhấn mạnh rằng “thiên tài của người phụ nữ” được nhìn thấy trong những phong cách thánh thiện nữ tính, là phương tiện thiết yếu để phản ảnh sự thánh thiện của Thiên Chúa trong thế giới này. Thật vậy, trong những thời mà phụ nữ có khuynh hướng bị lờ đi hoặc không được nhìn đến, Chúa Thánh Thần đã làm nổi bật những vị thánh mà sự hấp dẫn của các ngài đã tạo ra sức mạnh tinh thần mới và những cải cách quan trọng trong Hội Thánh. Chúng ta có thể đề cập đến Thánh Hildegard thành Bingen, Thánh Bridget, Thánh Catarina thành Siena, Thánh Têresa thành Avila và Thánh Têrêsa thành Lisieux. Nhưng tôi cũng nghĩ đến tất cả các phụ nữ vô danh hoặc bị quên lãng, mỗi người theo cách riêng của mình, đã nâng đỡ và biến đổi các gia đình và cộng đồng bằng sức mạnh của chứng từ của họ.
13. Điều này phải kích thích và khuyến khích chúng ta dâng hiến tất cả và ôm lấy kế hoạch đặc biệt mà Thiên Chúa muốn cho mỗi người chúng ta từ muôn thưở: “Trước khi Ta thành hình ngươi trong bụng mẹ, Ta đã biết ngươi” (Gr 1: 5).
(còn tiếp)
Tu Hội Thừa Sai Chúa Giêsu
